Terörizme Yönelen Bireylerin Psikolojisi | 4 Soru – 4 Cevap

Terörizme Yönelen Bireylerin Psikolojisi | 4 Soru - 4 Cevap 1
Sevgi Paylaşmaktır :)

Hedef kitle üzerinde siyasal bir maksatla korku ve endişe yaratmaya yönelik bir yöntem olan terörizm, küresel terör çağı olarak nitelendirilen yirmi birinci yüzyılın temel güvenlik sorunu olarak öne çıkmaktadır. Terörizm olgusunu anlayabilmek ve bu soruna çözümler getirebilmek için meselenin psikolojik boyutunu ele almak büyük önem taşımakta olup bu kapsamda terörizme yönelen bireylerin psikolojisine göz atmanın yerinde bir adım olacağı düşünülmektedir.

1.Terörizme yönelen bireylerin yaşadığı temel psikolojik sorunlar nelerdir?

Genel itibarıyla terörizme yönelen bireyler, hayatlarında başarısızlıklar, hayal kırıklıkları, sevgisizlik, yalnız kalma ve değersiz hissetme gibi temel psikolojik sorunlar yaşayan kişilerden oluşmaktadır. Bu sorunları yaşayan bireyler, içinde bulundukları koşullara göre saldırganlaşabilmekte ve terörist gruplara katılabilmektedir. Örneğin, Engellenme – Saldırganlık Kuramı’na göre hedeflerine ulaşması engellenen bireyler saldırganlaşmakta ve şiddet içeren eylemlere başvurmaktadır [1].

Bireylerin terörizme yönelmesine yol açan ve psiko-sosyal nitelikte olan önemli bir sorun ise bireyin kişiliğine yönelik tehdit ve saldırı durumuyla bağlantılıdır. Buna göre aşağılanma ve küçük düşürülme gibi durumlarla karşılaşan bireyler terörizme yönelebilmektedir. Nitekim Stern, terörizme yönelme sürecinde bireylerin küçük düşürülme, öfkelenme ve eyleme geçme aşamalarından geçtiğini belirtmektedir [2]. Stern bu durumu şu şekilde açıklamaktadır [3]:

Aşağılanmış ve öfkelenmiş hissedenler, sözde manevi bir dava adına şehitler olarak yeni kimlikler üstenirler. Ruhen kafası karışık olanlar eyleme odaklanmayı öğrenirler. Zayıflar güçlü hale gelir, bencil olanlar diğerkam olur ve ölümlerinin sözde bir kamusal faydaya hizmet edeceği inancıyla yaşamlarını ortaya koydukları nihai bir fedakarlığı yapmaya hazırlanır.

Terörizme Yönelen Bireylerin Psikolojisi | 4 Soru - 4 Cevap 2

Stern, terörizmin psikolojisi için bireylerin küçük düşürülme, öfkelenme ve eyleme geçme aşamalarının etkisinin önemini vurgular…

2.Bireyler terörizme hangi sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için yönelmektedir?

Sosyal hayatlarında ciddi sorunlar yaşayan ve bazı sosyal ihtiyaçlarını karşılama gereksinimi duyan bireyler terörizme yönelebilmektedir. Bu çerçevede, terörist gruplara katılmak bu kişilere, üyesi oldukları toplumsal çevre nezdinde saygınlığını artırma ve böylelikle kendini daha güçlü hissedebilme imkanı sağlamaktadır. Nitekim bu kişiler, terörizme başvurarak başkaları üzerinde kontrol kurduğunu düşünmekte ve zayıfken güçlü hale geldiğine inanmaktadır [4]. Öte yandan, terörizme yönelen bireyler bir gruba katılmanın macera, yoldaşlık ve yüksek kimlik duygusu gibi sosyal ve psikolojik ödüller verdiğine inandıkları için de terörizme yönelebilmektedir [5].

Terörizme Yönelen Bireylerin Psikolojisi | 4 Soru - 4 Cevap 3

2015 yılındaki Paris terör saldırılarından bir görsel…

3.Terörizme yönelen bireyler öz saygısı düşük kişilikler midir, yoksa narsisistik mi?

Terörizme yönelen bireylerin psikolojisini anlamak bakımından düşük öz saygı ve narsisizm sorunlarını göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Öz saygısı düşük olan bireyler, saygınlıklarını artırabilmek veya düşük öz saygı durumundan kurtulabilmek için terörizme yönelebilmektedir. Ancak yapılan araştırmalar, yüksek düzeyde narsisizmin saldırgan davranışlar üzerinde etkili olduğunu ve terörizme yönelen bazı kişilerin kendilerini benlik değeri açısından olumlu değerlendirme eğiliminde olduğunu göstermektedir [6]. Bu konuda Baumeister da yüksek öz saygının şiddete ve saldırganlığa yol açabildiğine dikkat çekmektedir [7].

Terörizme Yönelen Bireylerin Psikolojisi | 4 Soru - 4 Cevap 4

Terörizmin psikolojisi üzerine yapılan çalışmalarda öz saygı düzeyinin önemi vurgulanmaktadır.

 

4.Aile hayatındaki sorunlar bireylerin terörizme yönelmesinde ne tür bir etkide bulunmaktadır?

Terörist kişiliklerin profillerine bakıldığında genel olarak bu kişilerin çeşitli ailevi sorunlar yaşadığı görülmektedir. Nitekim, yapılan araştırmalar kapsamında terörizme yönelen bazı kişilerin yüksek oranda bölünmüş ailelere ait olduğu ve ebeveynlerle çatışma halinde bulunduğu tespit edilmiştir [8].

Terörizme Yönelen Bireylerin Psikolojisi | 4 Soru - 4 Cevap 5

Bölünmüş aile ya da eksik aile figürleri çocuklar üzerinde kalıcı etkiler bırakabilir. Aile içi şiddet, aşırı baskın ya da aşırı pasif karakter yapıları özellikle çocukluk dönemi için en büyük travmalardan olabilir. Teröre yönelen genç yaş grubunda bir çok araştırmada da ortaya çıktığı gibi aile içi şiddet en önemli paylardan birisine sahiptir…

Mastors ve Deffenbaugh, terör ağına katılan bireylerin güdülenmelerinin altında baba figürünün olmaması, ebeveynlerle tartışma, ebeveynlerin boşanması ve evlilik sorunları gibi etkenlerin bulunduğunu ifade etmektedir [9]. Olsson ise evde yetişen teröristler üzerine yaptığı bir araştırmanın bulgularına göre terörizme yönelenlerin psikodinamik kalıpları arasında erken ebeveyn figürlerinde ciddi belirsizlik ya da hayal kırıklığı yaşama, otoriteye karşı korku ya da nefret duyma ve eş/partner ile ilgili belirsizlik yaşamanın olduğunu ileri sürmektedir [10]. Benzer şekilde Neuburger ve Valentini de çocukluğunda kötü muameleye maruz kalan ve gaddar bir babası ve zayıf bir annesi olan kadınların terörizme yöneldiğini belirtmektedir [11].

Yararlanılan Kaynaklar

[1] David Patrick Houghton, Siyaset Psikolojisi – Durumlar, Bireyler, Olaylar, Çev: Hüsamettin İnaç ve Duygu Şekeroğlu, Bilge Kültür Sanat, 1. basım, İstanbul, Ekim 2015, s. 224

[2] Martha L. Cottam, Elena Pastors, Thomas Preston ve Beth Dietz, Siyaset Psikolojisine Giriş, Çev: Mesut Şenol, BB101 Yayınları, Ankara, Ekim 2017, s. 476-477

[3] Jessica Stern, Holy Avengers, Financial Times, 12.06.2004, https://www.belfercenter.org/publication/holy-avengers (erişim tarihi: 17.03.2019)

[4] Gus Martin, Terörizm: Kavramlar ve Kuramlar, Adres Yayınları, 1. baskı, Ankara, Mart 2017, s. 78

[5] Tori DeAngelis, “Understanding Terrorism”, Monitor on Psychology, American Psychological Association, Vol 40, No. 10, November 2009, Washington, s. 60, https://www.apa.org/monitor/2009/11/terrorism (erişim tarihi: 17.03.2019)

[6] Aysel Kayaoğlu, “Benlik“, Sezen Ünlü (Edt.), Sosyal Psikoloji II, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, Şubat 2019, ss. 2-21, s. 13

[7] Cottam vd., a.g.e., s. 476

[8] Martin, a.g.e., s. 77

[9] Elena Mastors ve Alyssa Deffenbaugh, The Lesser Jihad: Recruits and the al-Qaida Network Boulder, Rowman and Littefield Publishers, Maryland, 2007, ss. 71-72; aktaran Cottam vd., a.g.e., s. 476

[10] Jouni Suistola ve Vamık Volkan, Tarihi ve Psikolojik Boyutlarıyla Uluslararası Terörizm, Çev: Servin Sarıyer, Pusula Yayınevi, 1. baskı, Ağustos 2018, s. 107

[11] Luisella de Cataldo Neuburger ve Tiziana Valentini, “Women and Terrorism“, St. Martin’s Press, New York, 1996, ss.78-81; aktaran Martha Crenshaw, “The Psychology of Terrorism: An Agenda for the 21st Century Psychology of Terrorism”, Political Psychology, Vol. 21, No. 2, June 2000, ss. 405-420. s. 408

 

Okunması gereken ilgili içerik ; 

Enes Kücet – Siyasetin Psikolojisini Anlamak

Yorum Bırak

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir