Topografik Model

Topografik Model 1
Sevgi Paylaşmaktır :)

Freud’in psikanaliz kuramına göre ruhsal yapı bilinç, bilinçöncesi ve bilinçdışı adını verdiği üç düzeyden oluşmaktadır. Bu açıklamayı ise ‘Topografik Model’ olarak adlandırmaktadır. Açıklamaya göre kişilik adı geçen üç farklı düzeyde işlev görmektedir. Yazının devamında ise bu düzeylerin neler olduğu, özelliklerinin neler olduğu, ne işe yaradıkları gibi konular üzerinde durulacaktır.

Bilinçdışı

Topografik model biliçdışını; farkında olunmayan fakat duygu, düşünce ve davranışların çoğunun yönlendirilmesini sağlayan güdülerin merkezi olarak tanımlar. Fazlasıyla derinde olduğu için varlığını kanıtlamak pek mümkün değildir. O zaman varlığına Topografik Model 2dair fikir sahibi nasıl olundu?

Psikanalizin temel kavramlarının ele alındığı konuda parafrakslar üzerinde durulmuştu. Parafrakslar ise aslında temelde hata anlamına gelmekteydi. Bu hataların bize açacağı kapı ise bilinçdışına doğruydu. Dolayısıyla rüyalar, dil sürçmeleri, unutmalar gibi olayların sebeplerine bakılır ise bilinçdışında yer aldığı göze çarpacaktır.

Bilinçdışında var olan içeriğin bir şekilde bilince çıkabilmesi için ihtiyaç duyulan şey; bir önceki paragrafta da belirtildiği gibi aslında sansürden geçebilecek kadar gizlenmesi ve çarpıtılmasıdır. Dolayısıyla bilinçdışında var olan içeriğin salt haliyle bilince aktarılması mümkün değildir.

Tüm bu bilgiler ışığında bilinçdışının ruhsal yapının en derin düzeyi olduğu aşikardır. İçgügüsel dürtüler, bilinçte var olması bireye zarar verebilecek anılar bastırılmış vaziyette bilinçdışında yer alır.

Bilinçöncesi

Anlık olarak farkında olunmayan fakat yeterli çabayla veya kendiliğinden ortaya çıkabilecek bilgilerin yer aldığı düzeyi topografik model, bilinçöncesi olarak adlandırır. Hatırlanabilen her türlü bilgi veya yaşanmışlık bilinçöncesinde bulunur. Yani bilinçdışı gibi ulaşılması neredeyse imkansız değildir.

Bilinçöncesinin en büyük özelliklerinden biri ise bilinçdışı ile bilinç arasında ‘köprü’ vazifesi görmesidir. Bilinçdışından bilince getirilmek istenen materyal öncelikle bilinçöncesine gelir. Daha sonra ise bilince çıkartılabilir.

Bilinç

Topografik Model 3Anlık olarak farkında olunan her türlü bilgi ve yaşantının yer aldığı düzeydir. Bu bilgi ışığında, ruhsal yapının doğrudan farkında olunan tek düzeyi demek yanlış olmaz.

Freud, düşüncenin iki kaynağı olduğunu söylemiştir. Birincisi duyu organlarıdır. Bireyin çevreden beş duyusu ile edindiği ve birey için fazla tehdit edici olmayan bilgiler düşüncenin kaynağını oluşturur. İkinci kaynak ise bilinçöncesinde yer alıp tehdit edici olmayan veya bilinçdışında yer alıp tehdit edici olamayacak kadar çarpıtılmış olan bilgilerdir.

Topografik model Freud’un bilim dünyasına getirmiş olduğu büyük bir açılımdır. Freud ile beraber çalışanlar veya ondan sonra gelenler belki üç düzey olarak incelemedi ruhsal yapıyı. Fakat özellikle bilinç-bilinçdışı süreçlerininin üzerinde durması ve bireyin farkındalığının ötesine kocaman bir dünya olduğunu gözler önüne sermesi fazlasıyla önemlidir. Ki psikodinamik kuramların en temelde buluştuğu nokta da budur.

Yorum Bırak

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir