Paranoid kişilik bozukluğu DSM-5 kategorilerinden A kümesine ait bir bozukluktur. Paranoid kişiler genel itibari ile hataları başkalarında arayan, sürekli olarak haksızlığa maruz kaldığını düşünen, güvensizlik hissi ile yaşayan, kavga etme ve tartışmaya yatkın, sürekli kuşkucu tavırlar sergileyen kişilik özellikleri ile karşımıza çıkmaktadır. Kişilik bozuklukları kümeleri hakkında daha kapsamlı bilgi sahibi olmak için diğer içeriğimize de göz atmayı unutmayın
Paranoid Kişilik Bozukluğuna Genel Bakış
Paranoid kişilik yapılanmalarında yukarıda saydığımız özelliklerden en belirgin olanı kuşkusuz ki kuşkuculuktur.
Etiyoloji (neden bilimi, nedeni) açısından incelendiğinde temelde iki sonuca ulaşılıyor. Bunlardan ilki genetik yatkınlık ikincisi ise çocukluk dönemindeki ailesel sorunlar. Nüfusun çok küçük bir aralığında, %0.5 ile %2.5 arasında görülür. Fakat erkeklerde görülme sıklığı çok daha yüksektir.
Paranoid Kişilik Bozukluğu DSM 5
DSM-5 ‘in ülkemizde sıklıkla kullanılan tanı ölçütleri kitabı olduğunu önceki yazılarımızda söylemiştik. DSM-5’ e göre Paranoid Kişilik Bozukluğu için şu kriterler sıralanmıştır.
TANI KRİTERLERİ (DSM-V)
A- aşağıdakilerden en az dördünün olması ile belirli, genç erişkinlik döneminde başlayan ve değişik koşullar altında ortaya çıkan, başkalarının davranışlarını kötü niyetli olarak yorumlayıp sürekli bir güvensizlik ve kuşkuculuk;
- Yeterli bir temele dayanmadan, başkalarının kendisini sömürdüğünden, kendisine kötülük yaptığından ya da kendisini aldattığından kuşkulanır.
- Arkadaşlarının kendisine olan bağlılıkları ya da güvenilirlikleriyle ilgili yersiz kuşkuları vardır.
- Söylediklerinin kendisine karşı kullanılacağı korkusuyla başkalarına açılmak istemez
- Sıradan sözlerden ya da olaylardan aşağılama ya da göz korkutma anlamı çıkarır.
- Sürekli kin besler.
- Ortada bir neden yokken başkalarının kimi davranışlarını, kişiliğine ya da saygınlığına bir saldırı olarak algılar ve bunlara birden öfkeyle karşılık verir ya da karşı saldırıya geçer.
7.Eşinin yada cinsel partnerinin sadakatiyle ilgili yineleyici, yersiz kuşkuları vardır.
B- Yalnızca şizofreni, iki uçlu bir bozukluk ya da psikoz özellik gösteren depresyon bozukluğunun gidişi sırasında ortaya çıkmaz ve başka bir sağlık durumunun fizyolojik etkilerine bağlanamaz.
Not: şizofreninin başlangıcı öncesinde tanı ölçütleri karşılanıyorsa ‘hastalık öncesi’ deyişini ekleyin (hastalık öncesi paranoid kişilik bozukluğu) [Yalnızca Ruh Sağlığı Uzmanları içindir]
Tekrar hatırlatmakta fayda gördüğümüz bir konu var. DSM-5 veya ICD-10 yalnızca ruh sağlığı uzmanlarının tanı koyabilmesi ve bilgilerden yararlanabilmesi amacıyla yazılmıştır. Yukarıda gördüğünüz tanı kriterleri size sadece bir ön bilgi verir. Eğer şüphelendiğiniz ya da bilgi almak istediğiniz bir durum varsa lütfen bir uzman ile profesyonel bir ortamda görüşün. Psikologlar ve psikiyatristler bu konuda size destek verebilecek uzman kişilerdir. Yaşam koçları, eğitim danışmanları veya bilinçaltı bilmem neleri kişilik bozuklukları konusunda hiçbir yetkinliğe ve bilgiye sahip değildir!
Yazar Hakkında
