Öfke kontrolü çağımızın en merak edilen en çok araştırılan konularından birisidir. Herkes çevresinden bugüne kadar öfke kontrolü hakkında bir çok tavsiye ve taktik almıştır. Peki öfke kontrolünü sağlamadan önce öfkeyi duygusunu ne kadar iyi tanıdığımızı hiç sorguladık mı? Öfkelenmemek mümkün mü?
Öfke kontrolü hakkında konuşmadan önce Aristotelesin bu konu ile ilgili bir sözünü sizlerle paylaşalım;
“Herhangi bir kimse öfkelenebilir, bu kolaydır. Ne var ki doğru insana, doğru ölçüde, doğru zamanda, doğru maksatla ve doğru şekilde kızmak, işte bu kolay değildir.”
Öfke, her ne sebeple olursa olsun en az mutluluk gibi, heyecan gibi, üzüntü gibi normal bir duygudur. Kabul edilebilen ve uygun şekilde kullanılabilen bir öfke, bir insan için olumsuz olmaktan ziyade olumlu sonuçlar doğurabilecek bir duygudur. Öfkeyi tanımlarken ve bu konu hakkında düşünürken öfkenin dışa yansıma biçiminin de çok önemli olduğunu unutmamak gerektiğini hatırlatmakta fayda var.
ÖFKE NEDİR?
Bir şeyin tanımını ne kadar iyi bilirsek o konuda kontrol mekanizmamız o kadar iyi çalışır. Genel itibariyle öfkeyi tanımlamak gerekirse basit bir sinir halinden yoğun bir şiddet durumuna kadar değişen ve dereceleri olan bir ruh halidir. 
Töretsda’ya göre ise: “Öfke, planlanarak ortaya çıkan bir durum değildir, çoğunlukla engellenme, haksızlığa uğrama, eleştirilme, küçümsenme gibi durumlarda oluşan bir duygudur.”
Gordon ise daha detaylı bir tanım ortaya atarak şöyle söylemiştir ; “Öfke; kırılma, reddedilme, engellenme, kaygı gibi çok çeşitli acı veren ve dile getirilemeyen duyguların oluşturduğu ve bir buz dağının su yüzeyine çıkan kısmı gibi daha çok ikincil bir duygudur. Asıl yaşanan ve birincil olanlar hayal kırıklığı, incinme, merak gibi duygulardır”
ÖFKE NE İŞİMİZE YARAR?
Madde madde sıralayacak olursak;
- Öfke son derece normal bir duygusal tepkidir.
- Kişiyi tehditlere karşı uyarır ve kendisini korumasına olanak sağlar.
- Sınırları çizilerek bir çerçeve içinde tutulabildiği sürece sağlıklı ve işe yarar bir duygudur.
- Öfkenin sağlıklı ve işe yarar olabilmesi için inkar edilmemesi, bastırılmaması ve öncelikle kabul edilmesi, tanınması ve kontrollü bir biçimde ifade edilebilmesi gerekir
Öfkeyi tanımak inkar etmemek derken öfkenin içeriğini bilmek çok önemlidir. Yani öfkenin ne olduğunu bilmek kadar öfkenin ne olmadığını da bilmek gerekir.
Öfke Ne Değildir?
- Öfke sorunlarımızı çözebileceğimiz bir araç değildir.
- Öfke bir intikam alma biçimi değildir.
- Öfke başkalarını kontrol etme biçimi değildir.
- Öfke başkalarını bastırmak, sindirmek için bir yöntem değildir.
- Öfke haklı çıkmak için bir araç değildir.
ÖFKEMİZİ KONTROL EDEMEZSEK NELER OLUR?
Öfke en baştan beri söylediğimiz gibi gayet normal, gayet insani bir durumdur. Fakat bunun belirli şartları olduğunu da tekrar hatırlatmakta fayda var. Peki kontrolsüz bir öfke durumunda bizi ne tür psikolojik sorunlar bekler?
Öfke kontrol altına alınmaz, hiddetli, bir araç olarak kullanılır ise kişiler sosyal ilişkilerinde uyum sorunları yaşar. Yeni bir çevre arayışına girer ve bir süre sonra çekingen bir yapı içine girebilir. Öfke kontrolünü sağlayamayan bireyler genel anlamda diğer duygularını da uygun bir şekilde ifade edemez ve ruh sağlığını tehdit edici kronik problemler ile karşılaşırlar. Depresyon hastalarının çoğunluğu öfkesini uygun şekilde ifade edemeyen bireylerden oluşur. Öfke kontrolünü sağlamakta güçlük çeken bireyler stres unsurunu rahatlattığını düşünerek madde ve sigara bağımlılığına daha yatkın olurlar. Uzun vadede öfke problemini kontrol altına almayan bireylerde düşmanlık duyguları, stres ve saldırganlık içgüdüsünün uygun seviyeye indirilememesi kaynaklı kalp damar rahatsızlıkları, sindirim problemleri gibi yaşamı tehdit edici sorunlarla karşılaşabilirler.
ÖFKE KONTROLÜ NASIL SAĞLANIR?
Öfkenin kontrolünü sağlamak için çeşitli teknikler ve egzersizler olduğu gibi bu konuda yapılmış araştırmalar da vardır.
Baltaş (2008) ın araştırmasına göre öfkeyi makul bir biçimde yönetmek için 4 aşamalı bir yol izlenir;
- Öfkeyi Kabul Etme
- Öfkenin Kaynağını Bulmak
- Neden Öfkeli Olduğunu Anlamak
- Öfkeyle Gerçekçi Bir Biçimde Mücadele İçine Girmek
Öfke durumu, bireyin kontrolünden çıkmış ve kişi bu durumu tek başına kontrol altına almakta zorlanıyorsa eğer bu konuda bir ruh sağlığı uzmanından profesyonel destek alması kişinin geri kalan yaşamı için oldukça önemli ve etkili olacaktır. Unutmayın öfkenin iyi sonuçları olduğu kadar kontrolsüz öfkenin de çok kötü sonuçları olabilir.
Yazar Hakkında
