Holbach, Fransız materyalizmini bir sistem hâline getirmiştir. Materyalizmi sistemleştirmiş; ama ortaya yeni bir düşünce koymamıştır.
Holbach düşüncesine göre, hareket maddenin temel niteliğidir. Eğer madde, kımıldamayan, hareket etmeyen bir şey olsaydı, o zaman onu açıklamak için manevî nedenlere başvurulabilirdi. Oysa doğa hareket hâlindedir ve bu nedenle, onu Tanrı, ruh gibi manevî nedenlerle açıklamak bilgisizlik olur.
Holbach’a göre, ruh, beynin bir niteliğidir. Beyin bu niteliği canlı varlıklara özgü olan bir düzenlemeyle edinmiştir. Bu düzenleme sayesinde insan organizmasına alman cansız, duygusuz madde, özümsenerek duyum niteliğini kazanır. Düşünce, bir molekül hareketidir ve ruh kendisini etkileyen maddî nedenler sonucu değişir. Aynı şekilde, yediğimiz ekmek, içtiğimiz süt de insan organizmasında bu şekilde özümsenir ve büyümemizi sağlar.
Kaynak: Emine Yamanlar, Felsefe Tarihi, Ders Kitapları Anonim Şirketi, 2000
Yazar Hakkında
