Sözlük anlamıyla, “felsefe” kelimesi tam olarak “bilgiyi sevmek” anlamına gelmektedir. Geniş bir açıdan bakıldığında ise insanların kendileri, yaşadıkları dünya, dünyayla ve birbirleriyle ilişkileri hakkında temel gerçekleri anlamak için gerçekleştirdikleri etkinliklerin tamamı felsefe olarak ifade edilebilir. Akademik açıdan düşünüldüğünde de aslında bu temel arayışın dışına çıkılmadığı söylenebilir. Ancak, akademinin ve batı biliminin temel işlevi belirli olguları sınıflandırma yöntemiyle daha anlaşılabilir kılmak olduğundan dolayı felsefe temelde dört ayrı sınıfta ele alınır.
Metafizik
Metafiziğin en temel çalışma alanları gerçekliğin doğası, dünyada var olanların ne olduğu, neye benzediği ve ne şekilde yönetildiği gibi soruları kapsamaktadır. Metafizik açısından filozoflar genel olarak şu sorularla boğuşurlar:
- Tanrı var mıdır?
- Gerçek nedir?
- Kişi nedir? Zaman içinde bir kişiyi aynı yapan nedir?
- Dünya yalnızca maddeden mi ibarettir?
- İnsanların zihinleri var mıdır? Varsa, zihin ve beden arasındaki ilişki nedir?
- Özgür iradeden bahsetmek mümkün müdür?
Epistemoloji (Bilgi Felsefesi)
Epistemoloji, bilgi üzerine düşünmektir. Temel olarak, dünya hakkında neyi bilebileceğimiz ve nasıl bilebileceğimiz konuları üzerinde durur. Epistemolojinin tipik soruları şu şekildedir:
- Bilgi nedir?
- Gerçekten bir şey biliyor muyuz?
- Bildiklerimizi nasıl biliyoruz?
- Belirli şeyleri bildiğimiz iddiamız kanıtlanabilir mi?
Etik (Ahlak Felsefesi)
Ahlak felsefesi, ne yapmamız gerektiği veya neyi yapmamızın en iyi olduğu konusu üzerine yoğunlaşır. Bu konuyla uğraşırken, neyin iyi veya kötü olduğu gibi daha büyük sorular ortaya çıkar. Dolayısıyla, etik konusu üzerine düşünen bir filozof genel olarak şu soruları yanıtlamaya çalışır:
- İyi nedir? Eylemleri veya kişileri iyi yapan şey nedir?
- Doğru nedir? Eylemleri doğru yapan şey nedir?
- Ahlak nesnel mi yoksa öznel midir?
- Başkalarına nasıl davranmalıyım?
Mantık
Felsefenin bir diğer önemli yanı ise argümanlar veya söz konusu bu soruları yanıtlarken kişilerin verdiği yanıtlardır. Bu açıdan, filozoflar argümanların doğasını ve yapısını incelemek için mantıktan faydalanırlar. Mantık üzerine düşünenler ise genel olarak şu sorular üzerine eğilirler:
- “İyi” veya “kötü” akıl yürütmeyi oluşturan nedir?
- Bir akıl yürütmenin iyi mi yoksa kötü mü olduğuna nasıl karar veririz?
Felsefe Tarihi
Felsefe çalışmaları yalnızca bu sorulara kendi yanıtlarımızı oluşturmak değil aynı zamanda diğer insanların bu sorulara geçmişte nasıl yanıtlar getirdiğini anlamayı da kapsamaktadır. Dolayısıyla, felsefenin önemli bir bölümü tarihtir. Bu sorulara getirilen argümanlar ve yanıtların geniş tarihi. Felsefe tarihi çalışılırken de önemli tarihi kişiliklerin fikirlerine başvurulur.
Yazar Hakkında
