EDİMSEL KOŞULLANMA

EDİMSEL KOŞULLANMA 1
Sevgi Paylaşmaktır :)

Edimsel koşullanma durumunda organizma kendi ortaya koyduğu davranışlar tarafından koşullanmaktadır.

Edimsel koşullanmada pekiştirici uyarıcı (ödül veya ceza), bir davranışı teşvik eden herhangi bir uyarıcı veya durumdur. Pekiştirme, ödül vererek davranışın kuvvetlendirilmesi anlamına gelmektedir. Pekiştirmenin yapılması bir davranışın yapılmasına bağlıysa, o davranışın tekrar edilme olasılığı yüksek olacaktır. Bazı sonuçlar da bazı davranışlarımızı bastırmamıza yol açar ki bunlara da ceza denir. Sonuç olarak edimsel koşullanmayla birlikte sonucu olumlu olan davranışlarda artış yaşanırken, sonucu olumsuz olan davranışlarda azalma yaşanacaktır (Yıldırım, 2006).

Edimsel Koşullanma Kavramları

  • Pekiştirici: Yapılmış bir davranışın tekrarlanma olasılığını arttıran bir uyarandır.
  • Pekiştirme: Bir tepkinin olasılığını, tepkinin hemen ardından bir pekiştiricinin sunumu sayesinde arttırma sürecidir. Örneğin kediye kolu indirdiği her zaman bir yiyeceği pekiştirici olarak verirseniz onu kolu indirmeye koşullayabilirsiniz. Bu, pekiştirici kullanarak kedinin kolu indirme davranışını arttırma süreci pekiştirme olarak isimlendirilir.
  • Ceza: Yapılan bir davranışın tekrarlanma olasılığını azaltan nahoş ya da acı verici uyaranlardır.
  • Cezalandırma: Bir tepkinin ortaya konma olasılığını tepkiden sonra bir ceza vererek azaltma sürecidir.
  • Olumlu: Bir uyaranın verilmesi anlamına gelir. Hem olumlu pekiştirmede hem de pozitif cezada bir uyaran verilir.
  • Olumsuz: Bir uyaranın ortadan kaldırılması anlamına gelir. Hem negatif pekiştirme hem de negatif cezada uyaran ortadan kaldırılır.

Bulmaca Kutusu Deneyi

edimsel koşullanma

Thorndike’ın Bulmaca Kutusu Deneyi

EDİMSEL KOŞULLANMA 2

 

Kedi bulmaca kutusuna yerleştiriliyor ve kedinin görebileceği bir yere balık konuyor. Kedi önce rastgele hareketlerle yeme ulaşmaya çalışıyor. Kutunun içinde amaçsızca dolaşırken bulunduğu kutunun kapısını açacak olan kola dokunuyor ve dışarı çıkıp yemini yiyor. Thorndike kediyi tekrar kutuya koyuyor ve diğer seferlerde kedinin kola dokunma süresini ölçüyor. Yani kedi ne kadar bilinçli bir şekilde kola dokunmuştur?

Başlangıçta kedi tarafından şans eseri bir şekilde bulunan kol sonrasında yeme ulaşmak için aşılması gereken bir engel olarak algılanmış ve kedi, diğer seferlerde yeme çok daha hızlı bir şekilde ulaşabilmiştir.

Etki yasası ilkesine göre organizmalar herhangi bir davranışı daha önce aynı davranış ödül ya da başarı ile sonuçlandığı için ortaya koyarlar.

Deneyi izlemek için;

Ayrıca; bilim dünyasının genelinde olduğu gibi psikoloji bilimi özelinde de hayvan deneylerinin önemli bir yeri vardır. Hayvan deneyleri sayesinde bilim çok hızlı yol almayı başardığı gibi etik problemleri de beraberinde getirmiştir. Psikolojide hayvan deneyleri yazımızı okuyarak konuyla ilgili bilgi edinebilirsiniz.

Yorum Bırak

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir