Alkol kullanımı ile alakalı kaynaklar M.Ö 3000-4000 yılına kadar uzanmaktadır. Kökeni çok eski olan bu içeçeğin insanlar tarafından çeşitli kullanım şekilleri vardır. Alkol bağımlılığı ise bireyin içki üzerindeki kontrolünü kaybetmesiyle ortaya çıkar. Bireyde bedensel, ruhsal, sosyal ve yasal açıdan sorunlara sebep olur. Özetle alkol bağımlılığı kronik ilerleyici bir bozukluktur.
Alkol Bağımlılığı Alt Tipler
Alkolün çeşitli kullanım alanları olduğundan bahsettik. Alkol bağımlılığında ise iki alt tip bulunmaktadır. Bunlar tip1 ve tip2’dir.
TİP1: Bu kagetorideki kişiler genellikler alkole sonradan başlarlar. Daha çok kaygılı kişilik yapılarına sahip kişilerdir. Bağımlılığın seyri duygusal etkenler odaklıdır. Sosyal ortamlarda alkol kullanan birey alkolün kaygı giderici etkisi nedeniyle alkol kullanımını arttırır. Sonrasında ise durum kontrolden çıkar. Tedaviye yanıt daha iyidir ve genetik etken daha azdır.
TİP2: Bu bireyler daha dürtüsel sebeplerle bağımlı olurlar. Alkolün mutluluk verici etkisi üzerinden bağımlılık geliştirirler. Genel itibariyle alkole daha erken yaşlarda başlarlar. Genetik etkenlerin daha fazla olduğu bu bağımlılık tipinde, gidişat daha kötüdür.
Alkol Bağımlılığının Nedenleri
Elbette ki aşağıda yer alan özelliklere sahip olmanız sizin de alkol bağımlısı olacağınız anlamına gelmez. Aşağıdaki maddeler sadece alkol bağımlılığı riskini arttıran özelliklerdir.
Genetik: Ebeveynlerde de bağımlılığın olması, çocuktaki bağımlılık riskini arttırır.
Psikososyal: Ruhsal sebeplerden biri anksiyetedir. Çevresel-sosyal etkenlerin içerisinde ise stresli yaşam olayları risk oranını arttırır.
Bilişsel etmenler: Örnek olarak düşük benlik saygısı.
Bunların dışında çocukluk dönemi özellikleri (DEHB), depresyon, fobiler, TSSB gibi nedenler bireyin alkol bağımlısı olma riskini arttırmaktadır.
Alkolün Etkileri
Alkolün etki mekanizması ve etki ettiği yerler karmaşıktır. Fakat temel birkaç başlık altında toplayacak olursak;
Bilişsel: Biliş, dikkat, hafıza, öğrenme, düşünce süreçleri, konuşma hızı azalır.
Duygusal: Sakinlik artar, öfke azalır.
Davranışsal: Refleksler, psikomotor aktiviteler azalır; uykuya meyil artar.
Bedensel: Denge kaybı yaşanır.
Bunlara ek olarak, cinsel istek artabilir fakat cinsel performans ise azalır.
Alkol Bağımlılığı Değerlendirmesi
- Ne içtiği,
- Ne kadar içtiği,
- Ortalama günlük miktarın yani ortalamanın üzerinde içilen miktar saptanmaya çalışılır.
Ek olarak kişiye;
- Kesmeniz gerektiğini hiç düşündünüz mü?
- Eleştiriye uğruyor musunuz?
- Suçlu veya kötü hissediyor musunuz?
- İlk iş olarak sabah içki içtiğiniz oluyor mu?
soruları yöneltilir. Elde edilen veriler doğrultusunda bireyin alkol kullanımının risk teşkil edip etmediği ve bağımlılık derecesinde bir kullanımının olup olmadığı saptanmış olur.
Alkol Yoksunluğu
Bağımlılığı olan tüm maddeler bırakma evresinde kişiye sancılı süreçler yaşatır. Hepsinin birbirinden farklı yoksunluk belirtileri olabilmektedir. Bazı maddelerin yoksunluk belirtileri daha hafifken bazılarınınki daha ağırdır. Alkol de bunlardan biridir…
Alkol bağımlılığı olan bir bireyin alkolü bırakmasıyla beraber yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Bunların içerisinde huzursuzluk, kaygı baş ağrısı, uykusuzluk, bulantı, terleme gibi daha tolere edilebilecek belirtiler vardır. Fakat tremor (irade dışı titreme), hipertansiyon, ajitasyon (huzursuzluk), aritmi (çarpıntı), delirium (nöropsikiyatrik sonuçlara sebep olan bozukluk) gibi daha riskli ve ölümle sonuçlanabilecek belirtiler de ortaya çıkabilir.
Dolayısıyla sizin veya çevrenizdeki herhangi birinin alkol bağımlılığı var ise ve bırakmak istiyorsa kesinlikle tek başınıza bir şey yapmayın. En yakın sağlık kuruluşuna başvurup alanında uzman kişilerden yardım isteyin. Kendisini uzman olarak tanıtan kişilere yetkinliklerini ispat etmeden kesinlikle güvenmeyin. Çünkü bağımlılığı ne kadar zor olsa da bırakma evresi bir o kadar zor olan alkol bağımlılığında hayati risk ön plandadır.
Yazar Hakkında
